به گزارش نقدنیوز، روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهوری در نشست شورای سند توسعه فناوری‌های فرهنگی و نرم که مرداد ماه سال جاری برگزار شد، با اشاره به این‌که رویکرد معاونت علمی نسبت به حوزه فناوری‌های خلاق و فرهنگی، رویکردی قرارگاهی و هماهنگ‌کننده است، بر این موضوع تاکید نمود: شکاف‌هایی که نوآوری‌های فناورانه در جامعه ایجاد کرد، بسیار عمیق بود و این چالش که چگونه می‌توان نوآوری و فناوری را با جامعه و مردم پیوند زد، زمینه را برای شکل‌گیری مفهوم نوآوری‌های اجتماعی فراهم نموده است. در نوآوری‌های اجتماعی، بال نوآوری و خلاقیت پررنگ‌تر از بال فناوری است و بر همین اساس، خلأها و شکاف‌های جامعه به کمک نوآوری‌های اجتماعی با نقش‌آفرین کردن مردم در عرصه اقتصاد، پر می‌شود.
در بخش دیگری از این نشست، با اشاره به نقش مهم بازیگران اصلی زیست‌بوم صنایع خلاق و فناوری‌های نرم که شامل بیش از یک هزار و 800 شرکت خلاق و ۱۰۴ خانه خلاق و نوآوری می شود، تاکید شد: اقتصاد صنایع خلاق در دنیا، بخش مهم و عمده‌ای از اقتصاد کشورهای توسعه یافته را به خود اختصاص داده و گردش مالی بیش از دو هزار میلیارد دلار سهم این اقتصاد در دنیا است و وقتی از ضرورت حضور ایران در صنعت خلاق می‌گوییم و تلاش می‌کنیم سهمی از ظرفیت‌های این اقتصاد داشته باشیم، با توجه به سهم یک درصدی ایران از جمعیت دنیا، ظرفیت‌های بالقوه موجود در ایران و ظرفیت نیروی انسانی خارق‌العاده، منطقی است که سهمی حداقل یک درصد – معادل ۲۰ میلیارد دلار – به ایران اختصاص یابد.

قطعاً خانه خلاق ونوآوری تبریز، یکی از 104 خانه خلاق‌ و نوآوری است که از آن به عنوان بازوی اصلی توسعه اقتصاد صنایع خلاق کشور یاد می شود، اما سئوال جدی اینجاست که از سرنوشت خانه خلاق و نوآوری تبریز چه خبر؟ آیا این خانه فعال است یا خیر؟ اگر فعالیت دارد، متولی آن کیست و از چه طریق می توان با این متولی در ارتباط بود؟ چند شرکت از یک هزار و 800 شرکت خلاق کشور در خانه خلاق تبریز مستقر هستند؟ برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت خانه خلاق و نوآوری تبریز برای توسعه این بخش از اقتصاد و مشارکت در رویکرد توسعه محور معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان که در بالا به آن اشاره شد، چیست؟
شاید برای تنویر اذهان عمومی و علاقمندان به این حوزه، میبایست به سابقه راه اندازی خانه خلاق و نوآوری تبریز، مرور کوتاهی داشته باشیم؟
15 شهریورماه 1401 با حضور معاون وقت علمی و فناوری رئیس جمهور و استاندار آذربایجان شرقی و نمایندگان مجلس و شهرداری تبریز، خانه خلاق و نوآوری تبریز با رویکرد جذب و حمایت از توسعه محصولات حوزه صنایع خلاق و فرهنگی و ایده‌های ناب در زمینه‌های اصلاح و بهبود روش‌های ساخت و تولید، تأمین قطعات یا مواد اولیه، بسته‌بندی، بازاریابی، تبلیغات، فروش، نشر، عرضه و صادرات صنایع خلاق، گشایش یافت تا نخستین خانه خلاق و نوآوری این استان زمینه را برای تبدیل ایده های خلاق در حوزه علوم انسانی و صنایع فرهنگی فراهم کند و جمع خانه‌های خلاق و نوآوری کشور از ۸۰ عدد فراتر برود.
در این مراسم که در محل ساختمان هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران واقع در ابتدای بلوار هفت تیر تبریز برگزار شد، پارک علم و فناوری استان آذربایجان شرقی به عنوان متولی و راهبر خانه خلاق و نوآوری تبریز معرفی گردید و همه علاقمندان امیدوار شدند که اولین مرکز خانه خلاق و نوآوری استان، محلی برای شروع تحولات مثبت در حوزه صنایع نرم و خلاق و تجلی توانمندی استان در این حوزه باشد ولی نه تنها این امیدها به واقعیت بدل نشد بلکه فقط چند ماه بعد درهای این خانه، باز نشده، بسته شد!

از قرار به دلیل برخی اختلافات پیش‌آمده، فی‌مابین هواپیمایی ج.ا.ایران و پارک علم و فناوری آذربایجان شرقی، تابلوی خانه خلاق و نوآوری تبریز پائین کشیده شد و فتیله امید علاقمندان، قبل از آنکه محمل شمع شود و بتابد، برچیده گردید!
متعاقباً شنیده‌ها حاکی از آن بود، که بزودی خانه نوآوری و خلاق تبریز در محل جدیدی که از سوی پارک علم و فناوری مشخص می‌گردد، فعالیت خود را آغاز خواهد نمود و به احتمال قوی خیابان تاکسیرانی و ساختمان قدیمی اداره ثبت شرکت ها، مقصد بعدی این خانه، خانه به دوش خواهد بود، هرچند که تا به امروز هیچ خبر رسمی در این خصوص منتشر نشده و اطلاع دقیقی از موقعیت و فعالیت‌های خانه خلاق و نوآوری تبریز در دست نیست.
مقصود نگارنده، قطعاً تاکید بر محل فیزیکی و یا موقعیت جغرافیایی خانه خلاق و نوآوری تبریز نیست بلکه تاکید بر شفاف نبودن برنامه های اجرایی و حمایتی متولیان امر در خصوص این بازیگر خانه به دوش، حوزه زیست بوم اقتصاد خلاق کشور است که پس از گذشت بیش از یک‌سال از افتتاح رسمی آن، اثرات مثبت یا منفی آن هیچ بازتاب و نمودی در بین علاقمندان حوزه صنایع نرم و فرهنگی استان نداشته است و بیم آن می رود که شاید مدیران پارک علم و فناوری استان بی خیال آن شده اند و یا دیگر متولی آن نیستند و یا اگر هستند، شروع و پیگیری فعالیت خانه خلاق استان جزو اولویت‌های اجرایی آنها نیست!
حال فارغ از این‌که متولی و پاسخگو چه کسی است و یا قرار بود چه کسی باشد که نیست، موضوع مهم میزان سهم و نقش‌آفرینی استان در جذب منابع ملی توسعه و مشارکت در تحقق اهداف کلان ملی است، که به نظر می‌رسد، مدیران مرتبط و دست اندرکاران حوزه فناوری استان بنا ندارند، عادت دیرینه «تهیه نوش دارو پس از مرگ سهراب» را رها کنند و در همگامی و بهره برداری حداکثری از فرصت‌های اقتصادی کشور، جزو آخرین استان ها نباشند.
شاید برای درک بهتر این موضوع، بد نیست به یاد بیاوریم که ما جزو آخرین استان‌هایی بودیم که پس از گذشت 18 سال از تاسیس اولین صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی در کشور، سال 1400 صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی استان را تاسیس کردیم! هنوز صندوق خطرپذیر VC و یا PE در استان نداریم، یا ما جزو آخرین استان هایی بودیم و هستیم که بخش خصوصی را تشویق کرده ایم که نسبت به سرمایه گذاری در حوزه شتابدهی و تاسیس شتابدهنده‌های تخصصی فعال، اقدام نمایند که تا به امروز عدّه استقبال‌کنندگان از این پیشنهاد و سرمایه‌گذاران این حوزه حتی به تعداد انگشت‌های یک دست هم نمی‌رسد، دردناکتر اینکه هنوز هیچ حمایت مادی و یا معنوی از همین تعداد محدود سرمایه‌گذار خطرپذیر و شتابدهنده‌های پیشران حوزه فناوری و استارت‌آپی استان هم نشده است که حداقل آنها، مشوق ورود سرمایه‌گذاران بعدی به این حوزه باشند! و با ورود بازیگران بخش خصوصی، توسعه زیرساخت های اکوسیستم فناوری، استارت آپی و دانش بنیان استان سرعت بیشتری بگیرد و ما از رکود و سکون فعلی فاصله بگیریم.
شاید استفاده از عبارت رکود و سکون، مدیران دولتی این حوزه را ناراحت کند ولی مصادیق این برداشت کاملاً­ در فضای اکوسیستم استان مشهود است و داستان راه‌اندازی کارخانه نوآوری تبریز، شاهد دیگری است بر این مدعا.
حدود دو سال است که اخبار رسمی و غیررسمی، راه اندازی کارخانه نوآوری تبریز در مقاطع زمانی مختلف منتشر می شود، مثلا در شهریور 1401، همزمان با افتتاخ خانه خلاق و نوآوری تبریز، اخباری مبنی بر امضای تفاهم‌نامه همکاری سه جانبه فی‌مابین استانداری، شهرداری تبریز و معاونت علمی، فناوری و ریاست جمهوری، جهت راه اندازی کارخانه نوآوری تبریز منتشر شد ولی از قرار کارخانه نوآوری تبریز هم، تقریباً به همان دردی مبتلا شده است که خانه نوآوری و خلاق تبریز با آن دست به گریبان است!

مع الاسف، ضمن قدردانی از زحمات تمامی مدیران و دست اندرکارانی‌که در بخش‌های مختلف زیست‌بوم دانش‌بنیان استان، مسئولیت پذیرفته و نقش‌آفرینی کرده‌اند، امیدواریم با همت مضاعف مسئولین امر، حمایت از توسعه اقتصاد خلاق و حتی دانش‌بنیان بیش از گذشته قوت بگیرد، چراکه با توجه به داشته‌های تاریخی، فرهنگی، انسانی و جغرافیایی امروزمان، می‌توان با قاطعیت گفت که توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و خلاق، برای استان ما و ایران اسلامی یکی از ضروری‌ترین کارها و البته از پربرکت‌ترین آنها خواهد بود.نصر