حقیقت چیزی جز زنده بودن و جاودانگی ابدی شهدا نیست، شهدایی که به تعبیربنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) در قهقهۀ مستانه شان و در شادی وصولشان ‏‏عِندَ رَبِّهِم یُرزَقون‎‏ شدند. شهدایی که برای نیل به سرچشمه نور و نزدیک شدن به هستی مطلق قدم در راه مبارزه با ظلم و ستم گذاشتند و جان خود را برای حفظ آرمانهای انقلاب شکوهمند اسلامی، تمامیت ارضی، استقلال، آزادی، آرامش و آسایش مردم کشورشان فدا کردند، شاید دیگر در میان مردمشان نیستند اما یاد و خاطره هایشان برای همیشه در اذهان باقی مانده است و جاودانه شده اند.

ایران اسلامی در طول تاریخ شاهد رشادت ها و از جان گذشتگی های  بسیاری بوده تا برقرار و استوار بماند که در 8 سال جنگ تحمیلی این رشادت ها بیش از پیش به منصه ظهور رسید و در این میان خطه آذربایجان علی الخصوص آذربایجان شرقی نقش مهم و بسزایی در محافظت از کشور در برابر تجاوزها داشته است.

بواقع هر ایرانی، اگر بخواهد هویت خویش را جست‌وجو کند و به دنبال واکاوی تاریخ پرشکوه خود باشد، باید از جاده آذربایجان شرقی با تاریخ پر افتخار و نقش بی بدیلش در تاریخ ایران بگذرد و به یاد بیاورد که چگونه در سال ۸۸۰ خورشیدی، سنگ بنای ایران متحد، پس از سال‌ها کشتار و غارت، در شهر تبریز و به کف باکفایت اسماعیل یکم گذاشته شد.

استان آذربایجان شرقی به خاطر حضور و حماسه‌سازی مردان بزرگ، همواره سربلند و سرافراز بوده است. نکته این‌جاست که این مهد آزاده‌پرور، در طول تاریخ چندهزارساله خود، همیشه سدی نفوذناپذیر در برابر هجوم بیگانگان بوده‌ و بگونه ای نماد غیرت و شرف ایرانیان شده است.

آذربایجان شرقی استانی است که صدر تا ذیل آن، با خون جوانانی که برای پاسداری از ایران پا به معرکه مبارزه با اجنبی گذاشتند گلگون است که تقدیم 10 هزار شهید از این استان برای حفظ تمایت ارضی کشور در 8 سال دفاع مقدس یکی از مصادیق بارز این ادعا می باشد.

غیورمردان آذربایجان شرقی  همواره صلای ایرانی‌بودن سر داده‌اند؛ در آن کشمکش طولانی مشروطه‌خواهی و در بحبوحه حوادث سال‌ ۱۲۸۵ خورشیدی و بعد از آن، آذربایجان شرقی را باز هم قلب تپنده ایران می‌بینیم. در سیاهی استبداد صغیر و در سکوت محضی که سراسر ایران را فرا گرفت، این آذربایجان شرقی بود که بیرق آزادی و آزادی‌خواهی را برافراشت و این‌بار، ستارخان و باقرخان، در کسوت فرزندان ایران، رخت سربازی پوشیدند و برای شکوه وطن، چه جانبازی‌ها که نکردند؛ بگذارید از شیخ محمد خیابانی از تبریز هم یادی کنیم؛ روحانی آزاده‌ای که برای ایران عزت می‌خواست و اقتدار آذربایجان را جز در پرتو عظمت ایران نمی‌جست.

در تاریخ معاصر ایران نیز رشادت‌ها و دلیری‌های مردم آذربایجان شرقی در دوران ۸ سال دفاع مقدس برکسی پوشیده نیست در این راستا فرماندهان برجسته کشور نقش این استان را در جنگ تحمیلی همواره ویژه و خاص بیان کرده‌اند.

با بررسی عملیات‌هایی که لشکر ۳۱ عاشورا در جنگ تحمیلی داشت می‌توان بیش از پیش به نقش کلیدی و راهبردی این لشکر از آذربایجان شرقی در دفاع از خاک وطن پی برد.شناسنامه و تاریخ پرفراز و نشیب آذربایجان شرقی، خطه ایمان، خطه‌ اخلاص پر است از مردان و زنان قهرمان و دلاور که در عمده‌ترین حوادث و تحولات مثبت کشور به ویژه در هشت سال دفاع مقدس در صف اول قرار داشتند.

بدون شک می توان گفت بخش عمده ای از ایستادگی و صلابت کنونی ایران عزیزاسلامی در سایه رشادت های 10 هزار شهیدگلگون کفنی رقم خورده که در جنگ تحمیلی از استان آذربایجان شرقی تقدیم اسلام شده است، این شهدا به معنای واقعی ستون های استواری از این استان هستند که ایستادگی شگرف ایران پهناور را رقم زده اند و خود جاودانه شده اند و به عینه نشان دادند که به تعبیر مقام معظم رهبری مردم این خطه همواره در طول تاریخ در اتفاقات و حوادث گوناگونی چون نهضت مشروطه، ملی شدن صنعت نفت، انقلاب اسلامی بالاخص قیام ۲۹ بهمن سال ۱۳۵۶ پیشرو هستند، هم موقع‌شناسند و بهنگام عمل می‌کنند، هم دلیر و شجاع هستند و از مشکلات هراسی به دل راه نمی‌دهند، هم به معنای واقعی کلمه با ایمان هستند.

حال برگزاری دومین کنگره ملی بزرگداشت ۱۰ هزار شهید آذربایجان شرقی اقدامی ارزشمند در راستای قدردانی از رشادت های غیور مردانی است که جان بر کف نهاده و بی ادعا برای دفاع از کشور شتافتند و درنگ نکردند.

در پایان به این جمله شهید سید مرتضی آوینی اشاره می کنم که می گوید: پندار ما این است که ما مانده ایم و شهدا رفته اند، اما حقیقت آن است که زمان ما را با خود برده است و شهدا مانده اند.

سیدحسین هاشمی